Bể lắng hóa lý trong hệ thống xử lý nước thải
Đã kiểm duyệt nội dung
Bể lắng hóa lý dùng để giữ lại các tạp chất lơ lửng – không hòa tan trong nước thải, chủ yếu là chất ở dạng hữu cơ. Khác với những chất vô cơ có dạng hạt riêng biệt rõ rệt, những phần tử hữu cơ lại là những bông cặn có hình dạng rất khác nhau và trọng lượng riêng lại rất nhỏ. Cùng Môi trường Hợp Nhất tìm hiểu một số đặc điểm của loại bể này.
1. Đặc điểm của quá trình lắng trong bể lắng hóa lý
Quá trình lắng những bông cặn trong nước thải diễn ra rất phức tạp. Khi lắng, một mặt diễn ra hiện tượng dính kết rồi tăng kích thước và trọng lượng. Kết quả tốc độ lắng của các phần tử tăng lên. Nguyên nhân chính của hiện tượng dính kết các phần từ là do sự keo tụ trọng lực – tức là do sự va chạm và dính kết các phần tử có tốc độ lắng khác nhau và kích thước khác nhau. Mặt khác các phần tử lại có thể bị phá vỡ và tách ra rồi lắng xuống với tốc độ chậm hoặc không lắng xuống mà lơ lửng khi trọng lượng riêng nhỏ hơn hay xấp xỉ 1 đơn vị.
Như vậy, trong nước thải không chỉ lắng một bông cặn cá biệt nào đó mà tập hợp nhiều bông cặn.
Tốc độ lắng: Tốc độ lắng và hiệu suất lắng các tạp chất không tan dạng bông cặn phụ thuộc rất nhiều vào hàm lượng ban đầu của chúng trong nước thải. Hàm lượng ban đầu càng cao thì hiệu suất lắng (tính bằng phần trăm).
2. Những yếu tố ảnh hưởng đến quá trình lắng
Một số yếu tố ảnh hưởng đến quá trình lắng là điều kiện môi trường, pH, nhiệt độ, khí tạo ra do kết quả của quá trình phân giải các chất hữu cơ, … thời gian lắng; tỷ lệ giữa những kích thước hình học của bể lắng, chẳng hạn như tỷ lệ giữa chiều sâu với đường kính bể hoặc giữa chiều sâu và chiều dài bể và tải trọng thủy lực trên bề mặt thoáng của bể.
Tóm lại, quy luật lắng của một tập hợp các bông cặn khác nhau hoàn toàn khác quy luật lắng các hạt có cấu hình riêng lẻ và đồng nhất trong điều kiện trạng thái tĩnh khác với trong điều kiện trạng thái động. Nói cách khác, quá trình lắng nước thải trong các bể lắng diễn ra trong điều kiện chen chúc của các phần tử - bông cặn dưới tác dụng và ảnh hưởng của nhiều yếu tố: lý – hóa, thủy lực, thủy động lực và hình học.
3. Các loại bể lắng hóa lý
Theo chế độ công tác, các loại bể lắng hóa lý được chia ra:
- Bể lắng hoạt động theo chu kỳ - nghĩa là quá trình lắng diễn ra ở trạng thái tĩnh (nước không chuyển động mà đứng yên); bể lắng hoạt động liên tục, trong đó nước thải chuyển động rất chậm chạp, loại này chỉ dùng khi lượng nước thải ít.
- Theo hướng chuyển động của nước trong bể, người ta chia ra: bể lắng ngang – nước chuyển động theo phương ngang; bể lắng đứng – nước chuyển động theo phương đứng từ dưới lên trên; bể lắng ly tâm – loại biến dạng của bể lắng ngang, nước chuyển động từ tâm ra xung quanh theo phương gần giống như ở bể lắng ngang. Ngoài ra, còn bể lắng trong có tầng cặn lơ lửng, trong đó nước được lọc qua lớp cặn lơ lửng do chính các cặn bẩn trong nước tạo thành. Hiện nay người ta sử dụng bể lắng với lớp mỏng là phổ biến.
- Tùy thuộc vào loại công trình xử lý sinh học tiếp sau bể lắng đợt 1 mà quy định hàm lượng chất lơ lửng cho phép còn lại trong nước sau khi ra khỏi bể lắng đợt một. Ứng với hàm lượng đó chọn thời gian lắng thích hợp.
- Hàm lượng chất lơ lửng trong nước thải sau khi ra khỏi bể lắng đợt hai được xác định bằng tính toán theo mức độ cần thiết xử lý theo chất lơ lửng trước khi xả nước thải ra nguồn tiếp nhận. Cũng từ đó chọn thời gian lắng cần thiết. Khi lựa chọn loại bể lắng và cấu tạo của nó phải dựa trên cơ sở so sánh kinh tế - kỹ thuật và các điều kiện thực tế ở địa phương.
- Bể lắng đứng thường được chọn khi mực nước ngầm sâu và lưu lượng trạm xử lý dưới 20.000 m3/ng.đ.
- Bể lắng ngang và ly tâm được chọn khi mực nước ngầm cao và lưu lượng trạm xử lý nước trên 20.000m3/ng.đ.
- Điều quan trọng để bể lắng làm việc bình thường là lưu lượng nước thải chảy phải cố định – tức là tải trọng thủy lực trên mặt thoáng của bể phải cố định.
Trên đây là một số thông tin về bể lắng hóa lý trong hệ thống xử lý nước thải mà Môi trường Hợp Nhất chia sẻ đến quý bạn đọc. Bạn đọc hãy thường xuyên truy cập website moitruonghopnhat.com để nhận các các thông tin về xử lý nước thải, môi trường được chúng tôi cập nhật liên tục.
4. Tài liệu tham khảo (Reference material)
Trong bài viết này, chúng tôi có sử dụng thông tin tham khảo từ một số nguồn:
- Sách Xử lý nước thải, Chủ biên: GS.TS.Lâm Minh Triết – GS.TS. Trần Hiếu Nhuệ cùng nhóm biên soạn.
- Tổng hợp.