Điểm mới trong lập đánh giá tác động môi trường

Dự thảo Luật BVMT sẽ là dấu mốc quan trọng để chỉnh sửa, bổ sung thêm nhiều vấn đề liên quan đến lập ĐTM và những vấn đề xoay quanh khác có liên quan đến loại hồ sơ môi trường này. Những quy định cũ về đánh giá tác động môi trường còn nhiều vấn đề chồng chéo, nhiều thủ tục rườm rà gây không ít khó khăn cho doanh nghiệp thực hiện đầy đủ các thủ tục hành chính đúng theo quy định của nhà nước hiện hành.

 Phân loại đầy đủ ĐTM sơ bộ

Bộ TNMT hiện đang cân nhắc về việc thay đổi tên gọi ĐTM thành “đánh giá sơ bộ tác động môi trường” và quy định lại đối tượng bắt buộc phải lập báo cáo đtm. Điều này sẽ dựa vào quy định trong Luật Đầu tư công, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xây dựng mới.

Tuy nhiên, đối tượng để thực hiện đánh giá tác động môi trường lại có sự khác nhau. Đối với luật đầu tư có quy định “đánh giá sơ bộ tác động môi trường” thuộc trong phạm vi nội dung báo cáo đề xuất dự án đầu tư, đối tượng và nội dung theo quy định của pháp luật về lĩnh vực BVMT. Đối với Luật Đầu tư công thì tất cả các dự án đầu tư công khi phê duyệt chủ trương đầu tư thì phải thực hiện sơ bộ đánh giá tác động môi trường.

Vì thế mà quy định về đối tượng lập đánh giá tác động môi trường có sự khác nhau giữa đối tượng đánh giá sơ bộ tác động môi trường. Cho nên có rất nhiều trường hợp gây khó khăn cho doanh nghiệp vì không thể xác định cơ sở sản xuất, doanh nghiệp của mình có nên thực hiện ĐTM hay không.

Chẳng hạn đối với dự án có quy mô nhỏ, hoạt động đơn lẻ nhưng vẫn phải đánh giá sơ bộ tác động môi trường là không thực sự cần thiết. Ngoài ra, nhiều dự án quyết định chủ trương đầu tư và đánh giá sơ bộ tác động môi trường nhưng lại không thuộc đối tượng phải đánh giá tác động môi trường theo quy định của Luật BVMT (vì không có tác động hoặc ít tác động đến chất lượng môi trường).

ĐTM đã được quy định rõ ràng trong Luật BVMT 2014, qua nhiều năm triển khai thực hiện đã có không ít những thay đổi như sự phát triển của khoa học – công nghệ, nhiều dự án có quy mô hoạt động lớn, tác động và tiềm ẩn nhiều nguy cơ ô nhiễm môi trường nhưng lại không thuộc đối tượng sàng lọc và xem xét. Do đó mà việc quy định lại ĐTM sơ bộ sẽ trở thành công cụ quản lý môi trường giúp sàng lọc dự án đầu tư để nhận được sự chấp thuận trong chủ trương đầu tư.

Với những quy định còn chồng chéo, Dự thảo Luật với sự tham vấn ý kiến của chuyên gia, các nhà khoa học sẽ thống nhất lại quy định liên quan đến các tiêu chí trong xử lý môi trường. Nhờ vậy mà xác định rõ đối tượng phải đánh giá sơ bộ tác động môi trường, đánh giá tác động môi trường, giấy phép môi trường hoặc đăng ký môi trường.

Bộ TNMT đã tiếp thu ý kiến và dự kiến sẽ phân loại dự án theo từng nhóm tác động đến môi trường, đổi tên đánh giá sơ bộ tác động môi trường thành đánh giá tác động môi trường sơ bộ nhằm đồng bộ với quy trình lập đtm. Như vậy, ĐTM sơ bộ đóng vai trò quan trọng và là bước không thể thiếu để doanh nghiệp hoàn thành các mục tiêu phát triển kinh tế gắn liền với BVMT.

Có quy định lại cơ quan thẩm định báo cáo ĐTM không?

Về vấn đề thẩm  định báo cáo ĐTM được phân chia thành 2 luồng ý kiến dưới đây:

• Phương án 1: giao việc thẩm định báo cáo ĐTM cho UBND cấp tỉnh đối với dự án có quyết định chủ trương đầu tư, dự án của Bộ quản lý công trình xây dựng để thống nhất và dễ theo dõi, cấp phép, thanh tra, kiểm tra việc triển khai dự án ở từng địa phương.
• Phương án 2: giao việc thẩm định ĐTM cho Bộ quản lý công trình xây dựng để tận dụng nguồn nhân lực và cơ sở vật chất của các Bộ, ngành tương ứng.

Tiếp thu ý kiến này, Bộ TNMT vẫn giữ nguyên phương án cũ sẽ giao Bộ quản lý công trình xây dựng chủ trì và phối hợp với UBND cấp tỉnh tổ chức thẩm định phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường thuộc thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư để phát huy vai trò, năng lực, nguồn lực của các Bộ chuyên ngành về các thủ tục hành chính có liên quan.