ĐTM, ĐMC có còn là hồ sơ mang tính hình thức?
Đã kiểm duyệt nội dung
Trong dự thảo luật sửa đổi, ĐMC và ĐTM có thêm nhiều quy định thay thế, bổ sung mới nhằm nâng cao vai trò và tính thiết thực của 2 loại hồ sơ môi trường này trong thực tế.
1. Sẽ có nhiều đối tượng không thực hiện ĐMC, ĐTM
1.1. Đối với ĐMC
Không chỉ ĐTM mà việc đánh giá môi trường chiến lược cũng được Dự thảo Luật (sửa đổi) thu hẹp đối tượng thực hiện ĐMC. Cụ thể,
- Các chiến lược, kế hoạch không phải thực hiện ĐMC. Theo đó thì đối tượng lập ĐMC chủ yếu là các quy hoạch theo quy định trong Luật quy hoạch.
- Cơ quan có thẩm quyền thẩm định ĐMC do Bộ TNMT, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an đối với dự án quy hoạch thuộc bí mật quốc phòng, an ninh.
- Song song, Dự thảo này còn bổ sung các nội dung cụ thể về thẩm định, thời hạn thẩm định trong báo cáo ĐMC, Luật BVMT hiện hành do Chính phủ quy định.
1.2. Đối với ĐTM
Đối với việc lập báo cáo đtm, Dự thảo luật (sửa đổi) mới có quy định sẽ bổ sung quy định về đánh giá sơ bộ tác động môi trường phù hợp với quy định của luật đầu tư, đầu tư công. Cụ thể, đối tượng thực hiện đánh giá sơ bộ gồm:
- Dự án đầu tư công có kết cấu xây dựng đầu tư mới, cải tạo, nâng cấp, mở rộng dự án đã đầu tư xây dựng. Đối với dự án đầu tư công không có phần xây dựng không liên quan đến các vấn đề BVMT thì không cần thực hiện đánh giá sơ bộ tác động môi trường.
- Dự án đầu tư xây dựng mới, cải tạo, nâng cấp, mở rộng dự án đã đầu tư xây dựng được Quốc Hội, Thủ tướng Chính phủ và Chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định chủ trương đầu tư.
Bên cạnh đó thì kết quả đánh giá sơ bộ tác động môi trường là một phần trong báo cáo nghiên cứu tiền khả thi hoặc báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư. Đồng thời đối tượng phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường được chia thành 2 nhóm gồm:
- Nhóm có tác động đến môi trường, có nguy cơ gây ô nhiễm.
- Nhóm có ít tác động xấu, nguy cơ gây ô nhiễm để đưa ra biện pháp, công cụ quản lý phù hợp.
Cũng theo quy định mới, dự kiến sẽ bỏ thủ tục phê duyệt báo cáo đtm và sửa đổi thẩm định báo cáo do chủ dự án lập và tự chịu trách nhiệm trước pháp luật. Kết quả thẩm định báo cáo ĐTM là căn cứ để cơ quan nhà nước có thẩm quyền thẩm định thiết kế xây dựng, cấp giấy phép xây dựng, cấp giấy phép khai thác khoáng sản,…
2. Nâng cao vai trò của UBND cấp tỉnh
Sắp tới, Bộ TNMT đề xuất 2 phương án về phân cấp thẩm định ĐTM. Thứ nhất là giao cho các Bộ quản lý công trình xây dựng thẩm định báo cáo ĐTM đối với dự án thuộc thẩm quyền quyết định trong phạm vi của mình. Thứ 2 là chuyển thẩm quyền thẩm định ĐTM cho UBND cấp tỉnh. Vậy UBND cấp tỉnh có vai trò như thế nào?
- Bổ sung thủ tục thẩm tra nội dung báo cáo đtm cho dự án có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường để nâng cao chất lượng báo cáo ĐTM, cơ quan tư vấn và chủ dự án đến trách nhiệm thực hiện công tác BVMT trong quá trình triển khai dự án.
- Tăng cường vai trò của tổ chức thẩm tra để tư vấn đến chủ dự án lựa chọn nhiều giải pháp BVMT phù hợp, hiệu quả.
- Tư vấn cho các cơ quan thẩm quyền xem xét thẩm định ĐTM bằng cách lựa chọn giải pháp BVMT, tiết kiệm chi phí đầu tư xây dựng công trình xử lý chất thải.
- Nâng cao chất lượng công tác thẩm định báo cáo ĐTM, nhất là các lĩnh vực đặc thù.
3. Dự kiến bỏ kế hoạch BVMT thay bằng GPMT
Trong dự thảo mới, dự kiến sẽ bỏ kế hoạch BVMT đối với dự án có ít nguy cơ gây ô nhiễm môi trường. Nguyên nhân là do việc xác nhận kế hoạch BVMT của cơ quan cấp tỉnh, UBND cấp huyện hầu như chưa hiệu quả, nhiều hình thức, tốn kém nguồn lực của Nhà nước và doanh nghiệp.
Và đề xuất bỏ quy định “tiền kiểm” về xác nhận kế hoạch BVMT và thay “hậu kiểm” bằng GPMT. Ngoài ra việc kiểm soát các loại chất thải phát sinh từ quá trình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ cho dự án không đảm bảo đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường và giao đối tượng này cho UBND cấp huyện xử lý.
Với quy định mới này sẽ hỗ trợ việc kiểm soát ô nhiễm tại các cơ sở nhỏ, có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường cao. Theo đó thì các cơ sở này phải có hệ thống để xử lý môi trường đạt quy chuẩn kỹ thuật thiết kế xây dựng.