Giải pháp hạn chế ô nhiễm làng nghề giấy

Trong thời gian qua, làng nghề giấy Phong Khê (Bắc Ninh) gây tranh cãi đối với xã hội vì thực trạng gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Từ trường hợp này, chúng ta có thể thấy các hoạt động BVMT tại nhiều làng nghề giấy vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề, nhất là chưa có giải pháp xử lý môi trường tối ưu.

Vì sao chất thải làng nghề gây ô nhiễm?

Chưa quan tâm đến chất thải làng nghề

• Đa phần chất thải làng nghề giấy chưa được xử lý trước khi xả ra môi trường. Hàm lượng chất thải vượt quá ngưỡng cho phép như chỉ số hóa chất, màu, mùi, BOD, COD, vi khuẩn.
• Đối với nước thải sản xuất giấy lại khá phức tạp, nguồn thải lớn, mức độ ô nhiễm cao tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây ô nhiễm, không đảm bảo các yếu tố môi trường.
• Đối với khí thải có hàm lượng bụi lớn, nồng độ khí SO2 vượt tiêu chuẩn nhiều lần.
• Nhiều làng nghề giấy hoạt động còn manh mún, quy mô nhỏ nên gây khó khăn cho công tác bố trí hệ thống xử lý chất thải.
• Đa phần người dân chỉ nhìn thấy cái lợi trước mắt nên vẫn chưa tự giác chấp hành các quy định BVMT, thu gom và xử lý chất thải đúng cách.
• Nhiều cơ sở chưa lập báo cáo đánh giá tác động môi trường hay kế hoạch bảo vệ môi trường nên vẫn còn trường hợp xả thải gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.

Quy định, chính sách chưa đầy đủ

• Hiện nay, nhiều quy định đối với BVMT làng nghề nhưng chưa đầy đủ, còn thiếu hoặc chưa đồng bộ.
• Theo quy định thì các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ phải lập hồ sơ môi trường nhưng khi áp dụng với hộ gia đình, cơ sở nhỏ lẻ trong làng nghề thì rất khó.
• Trong khi đó, với quy mô hoạt động hộ gia đình còn nhỏ, không có đủ kinh phí để xây dựng hệ thống xử lý chất thải đáp ứng tiêu chuẩn hiện hành.

Giải pháp xây dựng làng nghề giấy bền vững

Biện pháp kỹ thuật

• Cải tiến và áp dụng công nghệ tiên tiến với biện pháp sản xuất sạch hơn, thân thiện với môi trường hơn.
• Cần ứng dụng giải pháp tuần hoàn và tái sử dụng đối với chất thải làng nghề giấy như nước thải, chất thải rắn nhằm tiết kiệm chi phí sản xuất.
• Đối với làng nghề có quy mô lớn cần lắp đặt hệ thống xử lý khí thải, nước thải trước khi thải ra nguồn tiếp nhận để làm căn cứ cấp giấy phép xả thải.

Tiến hành quy hoạch lại làng nghề

• Quy hoạch, xây dựng CCN tập trung gắn liền với đầu tư xây dựng giao thông nội bộ, cấp nước, áp dụng công nghệ xử lý khí thải, nước thải và CTR.
• Kiểm tra hệ thống quy hoạch, đầu tư đối với HTXLNT, khu vực thu gom rác công nghiệp hoặc yêu cầu làng nghề xây dựng hệ thống xử lý chất thải đạt chuẩn.

Phải giám sát chất lượng môi trường

• Cần quan trắc, đo đạc, phân tích mẫu với các thông số về chất lượng môi trường.
• Cần đầu tư về nguồn lực, thiết bị, biện pháp kỹ thuật, công nghệ và kiểm soát chất thải phát sinh.
• Càng đa dạng giải pháp BVMT càng hữu ích đối với quá trình phát triển kinh tế xã hội gắn liền với chiến lược phát triển bền vững.
• Thanh, kiểm tra cơ sở chế biến và phân loại làng nghề theo mức độ gây ô nhiễm.
• Lập báo cáo hiện trạng môi trường, hoàn thiện các công trình xử lý chất thải đảm bảo đạt tiêu chuẩn.

Áp dụng giải pháp xử lý sạch hơn

• Ứng dụng phương pháp khô để bảo quản và làm sạch nguồn nguyên liệu đầu vào nhờ vậy mà giảm được nguồn nước sản xuất.
• Dùng thiết bị phun tỉa để vệ sinh thiết bị, máy móc, sàn nhà,…
• Dùng biện pháp kỹ thuật bảo toàn hơi nước, tránh thất thoát và ngăn chặn hiện tượng chảy tràn.
• Tuần hoàn nguồn nước sau khi xử lý qua HTXLNT.
• Thu hồi bột giấy, xơ sợi để tiết kiệm nguồn nguyên liệu đầu vào.
• Áp dụng công nghệ xử lý dịch đen để giảm chất ô nhiễm hữu cơ/vô cơ.

Các làng nghề giấy tiêu thụ nguồn nước lớn và cũng thải ra chất thải khổng lồ làm cản trở quá trình phát triển kinh tế và gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Từ bài học của làng nghề giấy Phong Khê, cần đề xuất nhiều giải pháp quản lý tối đa nguồn thải, xây dựng ngành giấy ngày càng tăng trưởng hơn trong tương lai.

Xem thêm bài viết xử lý nước thải làng nghề!