Hành trình ô nhiễm của suối Cái - Hòa Bình

Đó là tình trạng ô nhiễm của hàng trăm hộ dân thôn Tân Lý, xã Tú Lý huyện Đà bắc (Hòa Bình). Vì Công ty TNHH sản xuất và thương mại Thuận Phát xả thải trái phép đã gây ô nhiễm nguồn nước suối Cái.

Hằng ngày, người dân phải chứng kiến dòng suối đổi màu đen kịt, nổi bọt trắng xóa, bốc mùi khó chịu. Cho đến khi chứng kiến màu nước đen ngòm, váng bọt vàng đặc quánh và phát sinh mùi hôi thối nồng nặc khiến người dân lại càng hoang mang hơn.

Tình trạng ô nhiễm tại suối Cái

Hiện trạng suối Cái trước khi bị xả thải là nơi cung cấp nước sinh hoạt. Nhưng hiện nay, suối Cái bị ô nhiễm khiến người dân phải đối mặt với tình trạng sống chung với ô nhiễm và thiếu nước sinh hoạt trầm trọng. Trước kia, cá ở đây khá đa dạng nhưng giờ thì khó có thể tìm được gì ngoài chất lượng nước đang dần thay đổi.

Vì phải đối mặt với nguy cơ thiếu nước mà người dân phải đầu tư khá nhiều tiền để đào giếng, thế nhưng lượng nước lấy được vẫn không đủ để sử dụng. Vốn dĩ công ty Thuận Phát sản xuất giấy là chủ yếu. Như chúng ta đã biết nếu không xử lý nước thải sản xuất giấy đúng cách, chúng sẽ phá hủy nguồn nước tiếp nhận.

Theo nghiên cứu, nước thải sản xuất giấy chứa nhiều phẩm màu, xút, dịch đen, kim loại nặng, hợp chất vòng thơm có độc tính cao và nguy cơ phá hủy sinh thái môi trường và thậm chí gây ung thư đối với sức khỏe con người.

Kể từ khi hoạt động, công ty này xả thải ra môi trường cũng là lúc đời sống của người dân cũng bị đảo lộn. Hàng loạt hậu quả phát sinh như bệnh tật, nước ô nhiễm vì hóa chất tẩy trắng. Do đó mà ai đi qua suối này hay tiếp xúc với nguồn nước đều bị lở loét. Trâu bò uống nước, tắm ngày càng chậm phát triển và gầy gò hơn. Trường hợp nghiêm trọng hơn có con lăn đùn ra chết, cây trồng kém phát triển, giảm năng suất. Nhiều hộ dân phải bỏ nghề chài lưới và đánh cá truyền thống so với trước đây.

Công ty Thuận Phát đã đi vào hoạt động chính thức từ năm 2008 đến nay với 12 nghìn tấn bột giấy/năm với 6 dây chuyền sản xuất khác nhau. Theo như công ty này cho hay, công ty có sử dụng một lượng lớn hóa chất để sản xuất và có xử lý nước thải trước khi thải ra ngoài môi trường. Các loại hóa chất thường dùng như 50 tấn phèn nhôm/năm, 3 tấn men vi sinh/năm và 90 tấn vôi bột/năm. Mặc dù đã xử lý nhưng nguồn nước vẫn ô nhiễm trong thời gian qua.

Theo đó, sự tham gia kiểm tra kiểm soát của Tổng cục Môi trường đã phát hiện hàng loạt sai phạm của công ty về đảm bảo các tiêu chuẩn xả thải. Cụ thể, nước thải từ công đoạn xeo giấy – keo tụ không có hệ thống bể lọc, bể lắng. Bể chứa dịch đen có xử lý bằng men vi sinh sau ngâm ủ và xả qua bể keo tụ trước khi xả thải bị hư hỏng và xuống cấp nghiêm trọng.

Qua nhiều thiếu soát ấy, cơ quan môi trường đã yêu cầu công ty này nhanh chóng cải tạo và nâng cấp hệ thống xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn môi trường. Rà soát và kiểm tra lại tất cả đường ống rò rỉ nước sạch vào bể xử lý nước thải, cắt bỏ ống thoát nước xeo giấy ra môi trường. Cải tạo kịp thời bể xử lý xeo giấy nhằm đảm bảo cách bảo vệ môi trường theo hướng thân thiện hơn.

Tuy nhiên, sau khi thực hiện theo hướng dẫn của Tổng cục môi trường trong việc cải thiện chất lượng và xử lý môi trường nhưng công ty này vẫn quay lại việc xả thải ngang nhiên ra suối Cái. Mặc dù đã xử phạt vi phạm hành chính nhưng Công ty Thuận Phát vẫn chưa thể khắc phục và thực hiện theo đúng quy định.