Một số mẹo xử lý mùi hôi trong hệ thống XLNT

Vốn dĩ chu trình vận hành của một hệ thống XLNT diễn ra theo vòng tuần hoàn khép kín, tuy nhiên khi xảy ra sự cố, toàn bộ giai đoạn xử lý nước thải ô nhiễm trước và sau đều bị ảnh hưởng. Đặc biệt, hiện tượng phát sinh mùi hôi trong HTXLNT xảy ra thường xuyên và hầu như đều bắt nguồn từ một số nguyên nhân nhất định.

Xử lý mùi hệ thống xử lý nước thải nhằm khắc phục sự cố tránh ảnh hưởng đến các giai đoạn xử lý phía sau. Mùi phát sinh khá độc hại, nếu tiếp xúc lâu với môi trường tự nhiên sẽ làm phát sinh nhiều nguy hại tác động lớn đến sức khỏe con người.

Tác hại của mùi hôi trong HTXLNT

Hầu hết, xử lý nước thải bằng phương pháp sinh học đều phát sinh mùi hôi khó chịu. Đặc biệt trong môi trường phân hủy sinh học yếm khí, lượng khí H2S thoát ra càng lớn do VSV chết làm phát tán mùi hôi.

Nước được vận chuyển từ bể sinh học yếm khí sang các công trình khác (có sục khí) càng làm H2S phát tán nhiều hơn. Đối với hệ thống xử lý không đạt chuẩn hoặc hoạt động kém ổn định có nguy cơ phát sinh khí H2S lớn. Nhất là các hệ thống xử lý nước thải phi tập trung gần khu dân cư thì mùi độc hại rất dễ ảnh hưởng đến cuộc sống sinh hoạt hằng ngày.

Mùi hôi từ HTXLNT phát sinh làm xuất hiện hàng loạt các vấn đề liên quan đến môi trường, con người và cảnh báo sớm chất lượng xử lý nước thải của hệ thống. Các tác hại điển hình nếu không xử lý mùi hôi HTXLNT như:

• Gây ô nhiễm môi trường không khí
• Suy giảm sức khỏe và chất lượng đời sống của người dân, gây ra các bệnh nan y, bệnh truyền nhiễm, bệnh đường hô hấp.
• Ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nước sau xử lý không đảm bảo đủ tiêu chuẩn.

Một số nguyên nhân phát sinh mùi hôi trong HTXLNT

• Do nước thải đầu vào có nồng độ mùi hôi quá lớn
• Do hệ thống thu gom và xử lý hở trong quá trình vận hành, không thiết kế ống khói, không lắp đặt hệ thống xử lý mùi hôi hệ thống xử lý nước thải phân tán nhanh trong không khí.
• Do bể điều hòa phát sinh mùi hôi. Bể điều hòa vốn dĩ thực hiện nhiệm vụ điều hòa nồng độ và lưu lượng nguồn thải bằng cách sục khí, cấp khí liên tục và thường xuyên. Tuy nhiên khi hệ thống sục khí gặp trở ngại khiến lượng khí cấp không đủ nên xảy ra tình trạng phân hủy kỵ khí. Lúc này VSV yếm khí phát triển sản sinh ra nhiều khí H2S, CH4 gây mùi hôi thối khó chịu.
• Do bể sinh học phát sinh nhiều sự cố. Vì VSV chết dần, tích tụ nhiều chất bẩn, lượng bùn phân hủy kỵ khí nên mùi hôi sẽ phát tán ra ngoài môi trường.
• Do hóa chất sử dụng trong quá trình xử lý nước thải.
• Do quá trình xử lý bùn tồn đọng khối lượng quá lớn.
• Do nước thải bổ sung ít, nên VSV không có đủ nguồn chất dinh dưỡng để sinh trưởng và phát triển. Vì thế mà VSV bị chết trong bể gây ra mùi hôi.

Một số cách xử lý mùi hôi HTXLNT

• Bổ sung thêm lượng đường để VSV sử dụng làm nguồn thức ăn tránh hiện tượng chết hàng loạt.
• Thường xuyên kiểm tra và quản lý các đường ống dẫn hoặc các van đóng/mở chứa bùn, luôn luôn đảm bảo van bùn mở.
• Đối với trường hợp mùi hôi phát sinh ở bể thu gom nước sinh hoạt, cần bố trí thêm ống thông hơi để làm loãng mùi hôi giảm mức độ ảnh hưởng tới môi trường xung quanh.
• Dùng một số hóa chất để hấp thụ mùi hôi như than hoạt tính, phân rác. Các hóa chất có tác dụng oxy hóa mạnh trong 3 giai đoạn như hấp thụ bằng dung dịch kiềm, hấp thụ bằng axit và oxy hóa để phân hủy hợp chất gây mùi.
• Một số công nghệ xử lý mùi hôi HTXLNT như xử lý mùi hôi bằng ozon, dùng H2O2 để hạn chế sự bốc mùi từ nước thải.
• Một công nghệ xử lý khác cũng được sử dụng phổ biến như làm lạnh bằng cách ngưng tụ chất gây mùi, hạn chế sự bay hơi và phân hủy của chất hữu cơ.

Một số phương pháp xử lý mùi hôi HTXLNT hiệu quả

Để khử mùi hiệu quả, người ta thường ứng dụng phương pháp hấp phụ xử lý mùi hôi bằng nhiều công nghệ xử lý môi trường hiện đại như:

• Phương pháp sử dụng than hoạt tính: H2S được hấp thụ trên bề mặt của than hoạt tính. Cần định kỳ thay thế các hạt than để tăng khả năng hấp thụ H2S trong nước.
• Phương pháp sục khí: quá trình này tạo điều kiện hình thành các hạt sunfate hòa tan giúp mùi hôi giảm đi đáng kể. Đưa dòng khí nén vào nước và loại bỏ hết dòng khí ra ngoài nhằm tránh hiện tượng xuất hiện các bọt khí trong đường ống.
• Phương pháp Chlor hóa: sau khi Chlorine phản ứng với H2S sẽ tạo ra hạt nhỏ màu vàng không màu, không vị. Tuy nhiên để ngăn chặn các hạt sunfur, người ta thường sử dụng các thiết bị lọc như bể lọc cát để loại bỏ các hạt này ra khỏi nguồn nước.