Ngành công nghiệp môi trường nền tảng 4.0

Phát triển kinh tế không chỉ có sự đóng góp từ các nhóm ngành công nghiệp nặng như dệt may, thực phẩm, cơ khí,… mà ngành công nghiệp môi trường (CNMT) cũng có nhiều đóng góp to lớn chẳng hạn như cung cấp thiết bị, công nghệ và nhiều dịch vụ tiện ích khác. Nhờ ngành này mà công tác BVMT ngày càng được nâng cao và có giá trị hơn.

Hoạt động chính của ngành môi trường là sản xuất, cung cấp nhiều thiết bị, máy móc, công nghệ trong lĩnh vực xử lý nước thải, xử lý khí thải; thu gom – vận chuyển, phân loại CTR; chế tạo thiết bị quan trắc kiểm soát các yếu tố môi trường, chế phẩm xử lý vừa tiện ích vừa tiết kiệm năng lượng hơn.

Những cơ hội để Việt Nam phát triển ngành CNMT

• Với chủ trương đúng đắn sẽ đẩy nhanh tiến độ phát triển ngành để thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư gắn liền với 4.0. Đây cũng là điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp chủ động đầu tư, đổi mới công nghệ nhằm tạo ra nhiều sản phẩm chất lượng, hiệu suất cao và mang tính cạnh tranh hơn.
• Nhu cầu về thiết bị công nghiệp thu gom, vận chuyển, xử lý CTR, xử lý nước thải, khí thải, nước cấp có hiệu quả cao.
• Tạo điều kiện để Việt Nam có nhiều cơ hội học hỏi và chuyển giao nhiều công nghệ môi trường mới.
• Tạo xu hướng mới để Việt Nam đi theo quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế,… phát triển ngành công nghiệp môi trường trong thời kỳ 4.0.
• Đây vốn dĩ là ngành mới nên vẫn chưa có nhiều điều kiện phát triển ở Việt Nam; vì thế điều này giúp nước ta có cơ hội tiếp cận với nhiều sản phẩm, thiết bị - máy móc, công nghệ mới hiện đại, tiên tiến hơn.

Sự tác động từ nền công nghiệp 4.0

So với trước đây, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 tác động mạnh mẽ với những thay đổi về các phản ứng như vật lý – hóa học – sinh học tạo ra nhiều bước thay đổi, cải tiến rõ rệt trong lĩnh vực BVMT. Người ta tận dụng tối đa sức mạnh công nghệ số hóa và công nghệ thông tin để phát triển ngành công nghiệp môi trường bền vững.

• Các nhóm nước như G7, Trung Quốc, Hàn Quốc,… đã ứng dụng hàng loạt thành tựu cho ngành công nghiệp môi trường như công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, công nghệ nano, phát triển phần mềm và không gian mạng để phục vụ nhu cầu điều khiển, quản lý, vận hành, thậm chí giám sát từ xa để thu gom, vận chuyển và xử lý CTR, nước thải, khí thải, nước cấp,…
• Ở Việt Nam, tốc độ phát triển của ngành không ngừng tăng cao vì nhu cầu xử lý môi trường ngày càng tăng để phù hợp với sự tăng trưởng của nền kinh tế. Cụ thể, quá trình sản xuất thiết bị xử lý nước cấp và nước thải đáp ứng 70 – 80%, thiết bị xử lý và tái chế CTR đạt 60 – 70%, thiết bị xử lý khí thải đạt 50 – 60%,…

Như vậy, với những sản phẩm thế hệ mới mang lại nhiều lợi ích to lớn, trong đó phải kể đến việc giảm số lượng nhân công và tăng cường hiệu quả xử lý, sản xuất cao. Tuy nhiên ở Việt Nam vẫn còn gặp nhiều hạn chế để ngành công nghiệp môi trường bức phá trong thời đại 4.0 như còn hạn chế nguồn lực, thiếu sự đổi mới sáng tạo và chưa có động lực để chuyển sang nền kinh tế số.

Thách thức để Việt Nam phát triển ngành CNMT

• Nhận thức của doanh nghiệp và nhiều nhà quản lý đối với cuộc cách mạng 4.0 chưa được đổi mới nên chưa tạo sự đồng thuận trong xã hội.
• Động lực để doanh nghiệp chuyển đổi sản xuất sản phẩm công nghệ cao vẫn chưa cao, đòi hỏi phải có quy định, chính sách mang tính đột phá vẫn chưa được ứng dụng cao.
• Hạn chế lớn nhất là nguồn nhân lực có kiến thức về công nghệ đáp ứng đủ yêu cầu của nền công nghiệp 4.0 ở nhiều khu vực còn nhiều hạn chế vì vẫn còn sử dụng theo phương pháp cũ, lạc hậu, truyền thống.
• Cơ sở hạ tầng phát triển ngành CNMT vẫn chưa đảm bảo thông tin, an ninh mạng và tốc độ xử lý là một thách thức lớn.
• Việt Nam cần nhiều thời gian để tạo ra sản phẩm mang tính cạnh tranh cao, đảm bảo chất lượng, giá cả hợp lý và tuổi thọ bền lâu,…

Do đó, để xây dựng nền tảng phát triển ngành CNMT chịu tác động mạnh mẽ từ cách mạng 4.0. Không chỉ Việt Nam mà nhiều quốc gia trên thế giới đang bắt đầu nắm bắt cơ hội từ những thách thức ban đầu để đưa ra nhiều giải pháp xử lý môi trường mới phù hợp với nhu cầu phát triển thực tế.