Ô nhiễm không khí bụi mịn PM2.5 và PM10

Trong thời gian qua, vấn đề ô nhiễm không khí môi trường đạt vượt quá ngưỡng cho phép. Cụm từ “bụi mịn” cũng vì thế được nhắc đến nhiều nhất. Vậy bạn có biết bụi mịn là gì không? Bụi mịn có tác hại ra sao đối với sức khỏe con người? Bụi mịn PM2.5 và PM 10 chính là hai thủ phạm gây ô nhiễm không khí nghiêm trọng vì các chỉ tiêu của chúng ngoài không khí đo được hiện nay đều vượt mức quy định cho phép.

Chỉ riêng ở TP. HCM và Hà Nội nằm trong top 10 thành phố ô nhiễm không khí nhất thế giới. Hãy cùng công ty môi trường Hợp Nhất tìm hiểu vấn đề này nhé!

Bụi mịn và tác hại

Bụi hoặc các hợp chất của bụi được gọi chung là Particulate Matter (PM). Loại bụi này là một hỗn hợp phức tạp chứa nhiều hạt vô cơ và hữu cơ tồn tại dạng lỏng hoặc rắn bay hơi trong không khí. Thông thường, các hợp chất này gồm sulfate, nitrat, amoniac, natri clorua, cacbon đen, bụi khoáng và nước. Bụi mịn được chia làm:

• PM2.5 là hạt bụi mịn có kích thước đường kính nhỏ hơn hoặc bằng 2,5 micromet, nhỏ hơn 1/30 đường kính của một sợi tóc.
• PM10 là hạt bụi siêu mịn có kích thước đường kính từ 2.5 – 10 micromet. Chúng ta chỉ nhìn thấy khi chúng bám trên các vật thể như lá cây, mặt kính, mặt bàn ghế,…

Theo một số nghiên cứu gần đây cho thấy, khi gặp nhiệt độ thấp hoặc không khí khô sẽ tạo điều kiện thuận lợi hình thành các hạt bụi siêu mịn PM1.0 và bụi nano PM0,1.

Vậy các hạt bụi mịn PM 10 và PM2.5 xuất hiện từ đâu? Hai loại bụi này được sinh ra từ tự nhiên do các hoạt động như cháy rừng, bụi sa mạc, khói núi lửa, bão, lốc xoáy hoặc phát sinh từ phấn hóa, bào tử nấm, nước thải côn trùng. Ngoài ra, chúng còn bắt nguồn từ các hoạt động của con người thông qua việc đốt củi, đốt nhiên liệu hóa thạch, bụi từ các công trình xây dựng, bụi đường phố, đốt rác thải, phá rừng,….

Tác hại nghiêm trọng từ các hạt bụi mịn

So với các hạt bụi có kích thước lớn hơn 10 micromet chỉ gây kích ứng mắt, mũi, cổ họng thì tác hại nghiêm trọng của loại bụi mịn mới đáng lo ngại. Bạn sẽ không thể nào tưởng tượng được những ảnh hưởng nghiêm trọng từ các hạt bụi mịn và siêu mịn như thế nào đâu. Vì chúng có kích thước vô cùng nhỏ, chúng dễ dàng đi qua đường dẫn khí và thâm nhập vào phổi, luồng lách vào túi phổi, tĩnh mạch và thậm chí xâm nhập cả vào hệ tuần hoàn máu.

Bụi là nguyên nhân làm suy giảm sức khỏe của con người khi tăng tỷ lệ các bệnh liên quan đến đường hô hấp, tim mạch, khó thở, hen suyễn, các bệnh về phổi, giảm sự phát triển phổi ở trẻ em, ung thư và tử vong.

Trong một nghiên cứu của WHO và cơ quan nghiên cứu ung thư quốc tế IARC cho biết, khi mật độ PM10 trong không khí tăng lên 10 micromet/m3 thì tỷ lệ ung thư tăng len 22%; khi PM2.5 cũng tăng lên micromet/m3 thì tỷ lệ ung thư phổi tăng cao đến 36%.

Những dấu hiệu cho thấy bạn đang bị ảnh hưởng từ bụi

Tùy thuộc vào cơ địa mỗi người, mức độ ảnh hưởng từ không khí ô nhiễm sẽ diễn ra trong thời gian ngắn hạn hoặc dài hạn. Những triệu chứng chỉ thực sự biến mất khi chất lượng không khí được cải thiện hoàn toàn. Theo đó, PM10 và PM2.5 tích tụ lâu ngày trong cơ thể làm tăng các bệnh về đường hô hấp, tim mạch, hệ tuần hoàn và khả năng sinh sản của con người.

Dưới đây là những biểu hiện của hai loại bụi này:

• PM2.5 là tác nhân gây ra tình trạng nhiễm độc máu, máu khó đông, suy nhược hệ thần kinh, bệnh tim mạch
• Khi bụi mịn xâm nhập vào cơ thể sẽ làm giảm chức năng của phổi, viêm phế quản mãn tính, bệnh hen suyễn, ung thư phổi
• Chúng gây nhiễm độc máu nhau thai, thai nhi chậm phát triển, trẻ sụt cân, suy nhược thần kinh và thậm chí trầm cảm, tự kỷ
• PM2.5 chứa nhiều kim loại nặng (do Cơ quan bảo vệ Môi sinh Mỹ (EPA) nghiên cứu) ó thể gây ung thư, làm biến đổi DNA và có thể gây ra đột biến gen
• Bụi mịn PM2.5 và PM10 khiến 4,3 triệu người chết mỗi năm vì các bệnh có liên quan đến ô nhiễm.

Tình trạng ô nhiễm bụi mịn PM2.5 và PM10 ở Việt Nam

Hiện nay hai đô thị lớn gồm Hà Nội và TP. HCM khu vực ô nhiễm không khí nặng nề nhất hiện nay. Bởi lẽ, hai đô thị này có tốc độ phát triển nhanh chóng, dân cư tập trung đông đúc vì thế mà khí thải giao thông, các công trình xây dựng, đường xá, nhà máy, khu công nghiệp, cơ sở sản xuất phát thải nhiều bụi mịn. Các biện pháp xử lý khí thải cũng vì thé trở nên khó khăn và gặp nhiều thách thức hơn.

Ở TP. HCM lượng bụi mịn PM2.5 đo được là 28,23 micromet/m3 (cao gấp 3 lần tiêu chuẩn của WHO). Trong khi đó, ở Hà Nội chỉ số này rất cao khoảng 50,5 micromet/m3 (cao gấp 5 lần chuẩn WHO và gấp đôi quy chuẩn quốc gia). Ô nhiễm không khí ở Hà Nội đứng sau thủ đô New Delhi (Ấn Độ) đến 124 micromet/m3.

Các biện pháp phòng chống bụi mịn

• Ưu tiên sử dụng các phương tiện giao thông có nhiên liệu thân thiện với môi trường. Hạn chế các nguồn phát thải bụi vào không khí từ việc sử dụng bếp than, bếp củi.
• Trồng cây xanh, phủ xanh môi trường bằng việc nâng cao ý thức bảo vệ rừng giúp làm sạch không khí
• Đi ra bên ngoài cần đeo khẩu trang để bảo vệ sức khỏe

• ​Hạn chế di chuyển trên những tuyến đường đông đúc, nơi chất lượng không khí xấu vì khí thải từ các phương tiện giao thông
• Nâng cao hệ miễn dịch như ăn nhiều thực phẩm giàu chất oxy hóa như rau, trái cây để bảo vệ sức khỏe
• Khi nếu hiện những triệu chứng như khó thở, đau mắt, ngứa họng thì bạn cần đi khám bác sĩ ngay. Nếu để tình trạng này kéo dài rất dễ bị hen hoặc các bệnh mạn tính khác.

Với những tác hại từ ô nhiễm không khí gây ra, bạn có thể ứng dụng các phương pháp xử lý khí thải như xử lý khí thải bằng phương pháp sinh học, quá trình ngưng tụ, phương pháp pha loãng,… Nếu có bất cứ thắc mắc nào, bạn vui lòng liên hệ với chúng tôi theo Hotline 0938 089 368 để được tư vấn miễn phí nhé!