Ô nhiễm từ kênh Ba Bò tại Bình Dương

Trong hàng chục năm nay, kênh Ba Bò được xem là tuyến kênh thoát nước mưa và nước thải của phường Bình Chiểu, Linh Trung (Thủ Đức); Thị xã Thuận An và Dĩ An (tỉnh Bình Dương). Thế nhưng tình trạng ô nhiễm ở kênh này lại khá phức tạp và không thể xử lý dứt điểm kịp thời vì nhiều nguyên nhân.

Nhiều nguồn thải vẫn chưa được xử lý

Nước thải từ thượng nguồn tỉnh Bình Dương vào kênh Ba Bò ước tính 18.900 – 20.100 m3/ngày đêm. Trong đó, nước thải từ thị xã Thuận An, Dĩ An vẫn chưa được xử lý triệt để. Mặc dù 2 nhà máy xử lý nước thải tại Bình Dương có công suất 17.000 – 20.000 m3/ngày đêm nhưng tỷ lệ đấu nối vào hệ thống xử lý vẫn chưa cao.

So với quy chuẩn kỹ thuật về nước thải công nghiệp QCVN 40:2011/BTNMT thì hàm lượng BOD5 tại kênh Ba Bò vượt từ 1,29 – 4,92 lần tại 4/9 vị trí quan trắc, hàm lượng COD vượt từ 1,39 – 2,65 lần tại 2/9 vị trí, hàm lượng kim loại nặng (Fe) vượt từ 6,07 – 39,35 lần tại 4/9 vị trí, hàm lượng vi sinh vượt nhiều lần tại tất cả vị trí quan trắc.

Đa phần, quá trình xử lý nước thải đều chưa đạt hoặc được đổ thẳng ra hệ thống kênh Ba Bò. Dưới sự xác nhận của cơ quan chức năng thì KCN Sóng Thần 1 và 2 chính là thủ phạm chính xả thải quá tải dẫn đến tình trạng ô nhiễm của kênh ngày càng trầm trọng.

Nguồn thải từ kênh Ba Bò chảy qua địa phận tỉnh Bình Dương và giáp ranh với quận 12 và nó được mệnh danh là “dòng kênh chết”. Sở dĩ nó có cái tên như vậy là do thực trạng ô nhiễm ở đây ngày càng nghiêm trọng, trải qua nhiều lần cải tạo nhưng vẫn chưa thể khắc phục hoàn toàn, nước đen ngòm, bốc mùi hôi thối.

Vì sao đầu tư hàng nghìn tỷ đồng nhưng kênh Ba Bò vẫn ô nhiễm?

Cho đến tận cuối tháng 02 – 2020, kênh vẫn còn bốc mùi hôi nồng nặc, bọt trắng nổi từng mảng lớn trên bề mặt nước dưới cầu tỉnh lộ 43. Phía hạ lưu kênh nước ngày càng ít, có nơi cạn trơ đáy. Nhưng tại khu vực hồ xử lý nước thì rác nổi khắp nơi và đa dạng nhiều loại từ rác sinh hoạt bao bì ny lon đến tấm nệm cao su, thùng xốp và có cả xác động vật.

Người dân sống dọc kênh Ba Bò cho hay bờ kênh dù đã được xây dựng và đổ bê tông để quá trình di chuyển thuận lợi, cộng với máy móc chuyển tới nhưng chưa thấy hoạt động trong khi người dân lại chưa hề cảm thấy bất kỳ sự thay đổi nào về ô nhiễm. Được biết, hồ sinh học – giải pháp xử lý nước thải ô nhiễm kênh đã ngưng hoạt động.

Theo chủ đầu từ thì hồ sinh học nằm trong hệ thống xử lý nước thải kênh Ba Bò mặc dù đã đầu tư 440 tỷ đồng nhưng đã tạm ngưng hoạt động và không thể vận hành vì nhiều vật cản từ rác thải gây nghẹt đường bơm và tắc nghẽn đường ống thoát nước nên việc kiểm soát và quản lý khá khó khăn.

Hồ sinh học này hoạt động dựa trên nguyên tắc xử lý nước thải bằng phương pháp sinh học theo công nghệ hiếu khí. Hồ tiếp nhận và xử lý nước thải đô thị từ các khu dân cư, nước thải công nghiệp đã được xử lý. Nhưng rác thải từ phía đầu nguồn còn gây cản trở hoạt động của các trạm bơm nước, nước thải chứa hàm lượng kim loại nặng còn ảnh hưởng đến công nghệ xử lý nước thải.

Làm thế nào để sớm khắc phục tình trạng ô nhiễm kênh Ba Bò?

Trong nhiều năm qua, kênh Ba Bò được tỉnh Bình Dương và TP. HCM đầu tư hàng trăm tỷ đồng để nạo vét, làm bờ kè, cải tạo để xử lý nước thải triệt để nhưng ô nhiễm vẫn chưa được cải thiện.

Với sự phối hợp và chỉ thị từ TP. HCM, để giải quyết kênh Ba Bò, UBND thành phố giao cho chủ đầu tư triển khai thực hiện tách rác thải trước khi chảy vào hố thu, xây dựng phương án xử lý rác thải và bùn thải có phát sinh.

Theo đó, cần sớm đưa hệ thống đi vào giai đoạn vận hành chính thức hệ thống xử lý nước kênh Ba Bò và truyền dữ liệu quan trắc tự động về Sở TNMT, cần đề xuất bổ sung hạng mục công trình để hệ thống đi vào giai đoạn vận hành.

Tiếp tục tăng cường công tác kiểm tra các cơ sở, tổ chức bên ngoài khu vực KCN sớm đề xuất giải pháp xử lý môi trường phù hợp trước khi xả thải vào kênh. Đồng thời cần tuyên truyền và đề nghị các hộ dân dọc tuyến kênh Ba Bò cam kết không xả rác xuống khu vực tuyến kênh Ba Bò.