Quy định môi trường khi khai thác khoáng sản

Hiện nay, việc cấp phép khai thác khoáng sản tràn lan là nguyên nhân khiến tình trạng khai thác bừa bãi và thất thoáng khoáng sản ngày càng nghiêm trọng. Ngoài ra, nhiều đơn vị, doanh nghiệp vẫn chưa lập báo cáo đánh giá tác động môi trường theo đúng quy định của Nhà nước. Do đó mà bức tranh toàn cảnh khiến môi trường, tài nguyên bị tổn thất và suy thoái trên quy mô rộng lớn.

Điều kiện thúc đẩy khai thác khoáng sản

Khai thác khoáng sản hiện trở thành ngành công nghiệp thăm dò và khai thác tài nguyên rất quan trọng vì nó cung cấp năng lượng chính cũng như làm nguyên liệu   phân bón, thép. Việc khai thác đúng cách cần thiết để đáp ứng nhu cầu kinh tế.

Các loại quặng này phải được xử lý với hóa chất hoặc nhiệt để tạo ra kim loại. Chẳng hạn, quặng boxit chuyển thành oxit nhôm dùng sản xuất nhôm kim loại thông thường thông qua nhiệt và chất phụ gia. Còn đá và uranium được xử lý bằng hóa chất cùng nhiều phương pháp khác để tạo ra nhiên liệu như mong muốn.

Có sự khác biệt lớn trong kỹ thuật khai thác và tác động môi trường của khai thác khoáng sản, công nghiệp và nhiên liệu. Một số yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động khai thác là quy định về môi trường, chi phí nhiên liệu, nhân công, khả năng tiếp cận. Vì thế các cơ sở khi khai thác phải thực hiện hồ sơ xin giấy phép và tuân thủ đúng quy định về BVMT tại khu vực triển khai dự án.

Tác động từ quá trình khai thác khoáng sản

Chính vì chưa được cơ quan nhà nước giám sát và kiểm soát mà những đơn vị khai thác chui đã gây ra nhiều tác động đến môi trường. Trong đó phải kể đến việc sử dụng tài nguyên khoáng sản tự nhiên chưa hiệu quả, tác động đến hệ sinh thái, tích tụ nhiều chất rắn và chất độc hại.

Đồng thời, các chất thải phát sinh gây ô nhiễm nước từ dòng chảy axit, ô nhiễm không khí, đất và mất cân bằng đa dạng sinh học. Hàng loạt sự cố môi trường ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động phát triển kinh tế xã hội, công nghiệp và sức khỏe cộng đồng.

Khai thác kim loại là hoạt động hủy hoại môi trường lớn nhất làm phát sinh bụi, nước thải, tích tụ đất đá, bụi từ các quặng là nguyên nhân gây ra các bệnh về đường hô hấp, phổi, nguy cơ về tia phóng xạ. Chất độc hại chứa hàm lượng kim loại nặng, thủy ngân khiến nhiều vùng tiếp nhận như cửa sông, kênh, rạch bị ô nhiễm. Với việc dùng các phương pháp thủ công truyền thống như nổ mìn, nổ đá, không những gây ra tiếng ồn mà phần lớn bụi phát thải đều vượt ngưỡng cho phép.

Quy định về khắc phục hậu quả tài nguyên, khoáng sản

Đôi với doanh nghiệp vi phạm hành chính trong quá trình khai thác khoáng sản không đúng cách sẽ phải áp dụng các quy định về biện pháp khắc phục:

• Khắc phục thực trạng ô nhiễm, suy thoái, cạn kiệt nguồn nước; trám lấp giếng, phục hồi môi trường và biện pháp bảo vệ khu vực khoáng sản chưa khai thác.
• Xử lý, khắc phục sự cố, lún đất.
• Vận hành đúng quy trình hồ chứa, cắt giảm lũ hạ du, đảm bảo lưu lượng nước sau công trình trong mùa cạn, đảm bảo mực nước tối thiểu ở hồ.
• Phục hồi đất đai và môi trường.
• San lấp công trình thăm dò, phục hồi và giao nộp mẫu, thông tin về khoáng sản cho cơ quan nhà nước.
• Phục hồi môi trường tại nơi đã thăm dò, san lấp, cải tạo và phục hồi môi trường.
• Thực hiện giải pháp đưa khu vực đã khai thác ra ngoài phạm vi được khai thác về trạng thái an toàn.
• Khai thác đúng phương pháp, đúng trình tự, sử dụng bãi thải đúng vị trí và diện tích theo thiết kế đã được phê duyệt trong nội dung giấy phép khai thác khoáng sản.
• Thực hiện biện pháp khắc phục hư hỏng hạ tầng kỹ thuật, nâng cấp, duy tu và xây dựng đường giao thông.
• San lấp, tháo dỡ công trình vi phạm, di dời vật cản làm cản trở dòng chảy, di dời máy móc, thiết bị, tài sản ra khỏi nơi khu vực thăm dò, khai thác khoáng sản.

Do đó, các doanh nghiệp cần nâng cao trách nhiệm với môi trường, đổi mới công nghệ, hướng tới phương thức sạch, tiết kiệm tài nguyên. Cần tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức người dân chung tay BVMT. Cần đánh giá và đưa ra các phương pháp xử lý môi trường trong hoạt động khai thác khoáng sản để đưa ra cơ chế, chính sạch phù hớp với chiến lược phát triển bền vững.