Tảo Nở Hoa Là Gì? Nguyên Nhân, Tác Hại Và Cách Xử Lý

Tảo là những sinh vật có kích thước siêu nhỏ sống trong môi trường nước và sử dụng quá trình quang hợp để tạo ra năng lượng từ ánh sáng mặt trời. Với tốc độ phát triển bình thường thì chúng không gây hại cho môi trường nước và còn là nguồn thức ăn tự nhiên cho các loài sinh vật thủy sinh. Tuy nhiên khi trong nước có quá nhiều chất dinh dưỡng sẽ khiến cho tảo phát triển quá mức và gây ra tình trạng tảo nở hoa.

1. Hiện tượng tảo nở hoa là gì?

Tảo nở hoa là hiện tượng tăng đột biến số lượng tảo trong hệ thống thủy sinh với số lượng tế bào vượt mức 100.000 tế bào/ml. Hiện tượng tảo nở hoa là hiện tượng rất phổ biến trong các ao hồ, ban ngày tảo nổi lên mặt nước để thực hiện quá trình quang hợp và tạo ra khí oxy, còn ban đêm chúng hấp thụ khí oxy và thải ra khí CO2.

Tảo cũng được chia ra thành tảo độc và tảo có lợi.

1.1. Sơ lược về tảo độc

Tảo lam, tảo mắt và tải giáp là 3 loại tảo độc, thông tin về 3 loại tảo đó như sau:

• Tảo lam: Có dạng hình chuỗi hạt phân nhánh, được chia thành 2 loại là tảo lam dạng sợi và tảo lam dạng hạt. Chúng bám vào mang tôm, gây ảnh hưởng đến hô hấp của tôm là nước có màu xanh đậm.
• Tảo mắt: Thường xuất hiện nhiều trong các mô hình nuôi thâm canh, đặc biệt là các ao bị nhiễm chất hữu cơ, tảo mắt gây ảnh hưởng đến lượng oxy hòa tan của tôm, gây nên tình trạng ô nhiễm trong ao, hồ và khiến ao có màu xanh rau máu, nâu đen hoặc có các váng màu nâu, đỏ, vàng.
• Tảo giáp: Là loại tảo có khả năng di chuyển nhanh, chúng sinh trưởng do nguồn nước cấp vào ao, nước ao nuôi tôm bị ô nhiễm hoặc mất cân bằng khoáng đa vi lượng. Tảo giáp gây tắc nghẽn đường ruột tôm vì tôm không thể tiêu hóa được loài tảo này. Tảo giáp khiến ao có màu nâu đỏ.

1.2. Sơ lược về tảo có lợi

Tảo lục và tảo khuê là các loại tảo có lợi, thông tin về 2 loại tảo đó như sau:

• Tảo lục: Là loại tảo có lợi cho các ao nuôi tôm nhờ khả năng ngăn chặn sự phát triển của các loại vi khuẩn. Nếu xảy ra hiện tượng tảo nở hoa trong ao thì sẽ khiến ao có màu xanh nhạt.
• Tảo khuê: Còn được gọi là tảo cát, đây là nhóm tảo có giá trị dinh dưỡng cao và là nguồn thức ăn tốt cho tôm. Tuy nhiên nếu có quá nhiều tảo khuê sẽ khiến nước có màu vàng lục hoặc vàng nâu và làm cản trở sự hô hấp của tôm.

Hai loại tảo nở hoa phổ biến nhất là họ tảo lục và tảo lam (xanh lam). Trong đó tảo lục chiếm ưu thế trong thời tiết khí hậu mát mẻ còn tảo lam thường nở hoa vào mùa hè.

2. Nguyên nhân của hiện tượng tảo nở hoa

Nguyên nhân của hiện tượng tảo nở hoa là do các nguyên nhân sau:

• Nhiệt độ ấm lên và dư thừa dinh dưỡng: Chẳng hạn như trong các ao nuôi tôm cá thường xuyên dư thừa thức ăn, phân tôm, đáy ao dơ bẩn, dư thừa phân bón hóa học hoặc mất cân bằng nitơ, photpho sẽ gây ra hiện tượng tảo nở hoa.
• Thời tiết thay đổi thất thường: Khi thời tiết thay đổi đột ngột như nắng nóng kéo dài, bất chợt có những cơn mưa xuất hiện đột ngột làm nhiệt độ trong ao thay đổi và gây ra tình trạng tảo nở hoa.
• Ảnh hưởng từ quá trình phân hủy mùn bã hữu cơ: Quá trình phân hủy mùn bã hữu cơ làm sản sinh nhiều chất dinh dưỡng, tạo điều kiện cho các loại tảo có hại sinh trưởng và phát triển.

Đặc biệt, photpho và nitơ là 2 loại dưỡng chất quan trọng mà tảo lam sử dụng để phát triển. Các dưỡng chất này có trong phân bón và rác thải của con người và động vật.

3. Tác hại từ hiện tượng tảo nở hoa

Tình trạng tảo nở hoa không chỉ gây mất cân bằng cho hệ sinh thái dưới nước mà còn gây thiệt hại rất lớn cho các vùng nuôi trồng, khai thac thủy hải sản và ngành du lịch biển.

Tảo nở hoa gây ra rất nhiều vấn đề cho hệ thống thủy sinh như:

• Gây biến đổi màu sắc của nước, làm mỹ quan ao, hồ;
• Làm bẩn nước, gây mùi hôi khó chịu;
• Làm thiếu oxy trong nước, tảo nở hoa che kín mặt hồ, làm cản trở ánh sáng mặt trời đến ao hồ và ngăn cản quá trình quang hợp của các động vật thủy sinh sống trong nước;
• Gây ảnh hưởng, thậm chí là giết chết các vi sinh vật sống trong nước;
• Nếu con người tiếp xúc hoặc uống phải nước tại vùng có tảo nở hoa sẽ gây ra các vấn đề về sức khỏe.

Tóm lại, hiện tượng tảo nở hoa gây ra nhiều vấn đề về môi trường và sức khỏe nghiêm trọng, vì vậy, chúng ta cần có biện pháp xử lý phù hợp.

4. Cách xử lý hiện tượng tảo nở hoa

Để xử lý tình trạng tảo nở hoa hiện nay người ta có nhiều cách như:

4.1. Diệt tảo thủ công

Trước đây người ta thường diệt tảo thủ công bằng cách vớt tảo trong ao, hồ, vệ sinh ao hồ thường xuyên, thay nước mới.

Mặc dù dễ thực hiện, ít tốn chi phí nhưng cách này thường mấy nhiều thời gian, nguồn nhân lực và khó áp dụng cho các ao hồ có diện tích lớn.

Đồng thời cách này chỉ mang tính chất tạm thời vì tảo sẽ sớm xuất hiện lại trong thời gian ngắn.

4.2. Sử dụng thuốc và hóa chất xử lý

Để xử lý tảo nở hoa, người ta thường sử dụng các loại hóa chất như phèn chua, thuốc diệt tảo hoặc xịt thuốc, hóa chất lên mặt nước để xử lý tảo.

Ưu điểm của phương pháp này là tiết kiệm thời gian, nhân công, hiệu quả nhanh chóng, có thể xử lý tốt hiện tượng tảo nở hoa trong thời gian ngắn.

Tuy nhiên khi sử dụng phương pháp này cần chú ý đến loại thuốc và liều lượng thuốc để không gây ảnh hưởng đến các loài sinh vật đang sống trong nước.

4.3. Sử dụng vi sinh

Với cách xử lý này, người ta sẽ sử dụng một lượng phù hợp các vi khuẩn có lợi cho vào ao hồ. Vi sinh sẽ sinh sôi, phát triển mạnh mẽ và cạnh tranh với các loài tảo độc. Nhờ vậy, giúp kiểm soát được tình trạng tảo nở hoa gây hại cho ao, hồ.

Ưu điểm của phương pháp này là an toàn cho các loài sinh vật, tôm cá sống trong nước và hạn chế tảo phát triển trở lại.

Tuy nhiên việc sử dụng vi sinh xử lý tảo cần mất nhiều thời gian cho vi sinh vật phát triển và chỉ phù hợp với các mô hình nuôi trồng thủy sản.

4.4. Sử dụng sóng siêu âm

Bên cạnh các phương pháp trên, hiện nay người ta sử dụng sóng siêu âm để diệt tảo. Thông thường, để phát triển, tảo sẽ di chuyển lên trên bề mặt nước để quang hợp rồi di chuyển xuống đáy ao hể nhận chất dinh dưỡng.

Khi người ta đưa các thiết bị diệt tảo vào nước, chúng sẽ phát ra sóng siêu âm năng lượng thấp ở vùng nước trên cùng, ngăn chặn tảo nổi lên mặt nước để tiếp xúc với ánh sáng mặt trời và thực hiện quang hợp. Khi không có quang hợp, tảo sẽ chìm xuống đáy ao và phân hủy tự nhiên mà không giải phóng độc tố gây ảnh hưởng đến động vật thủy sinh và môi trường.

Ưu điểm của phương pháp này là có khả năng loại bỏ 95% lượng tảo trong hồ, kiểm soát tốt và ngăn chặn hiệu quả tình trạng phát triển của tảo trong môi trường nước, giảm lương TSS, hóa chất nên cải thiện chất lượng nguồn nước.

Đây được xem là giải pháp xử lý tảo thân thiện với môi trường, góp phần vào việc xây dựng hệ sinh thái khỏe mạnh.

Trên đây là một số thông tin về hiện tượng tảo nở hoa, Hợp Nhất hy vọng bài viết cung cấp một số thông tin bổ ích cho quý bạn đọc, giúp bạn đọc nắm rõ nguyên nhân, tác hại và cách khắc phục để có biện pháp phòng ngừa hoặc xử lý tốt nếu đang gặp phải tình trạng này.

Bộ phận Truyền thông & Marketing: Tổng hợp