Vì sao ô nhiễm nitrat trở thành vấn đề toàn cầu?

Nito là chất dinh dưỡng quan trọng cho cây trồng. Nó làm ô nhiễm dòng nước mặt như suối, sông hồ, kênh rạch, hoặc thay đổi chất lượng nước ngầm, thúc đẩy sự phát triển của tảo, các vi sinh vật khác.

Trong hàng chục năm qua, con người tăng lượng nito trong môi trường. Nước thải, chất thải chăn nuôi, đốt nhiên liệu hóa thạch và đặc biệt sử dụng phân bón tổng hợp đều góp phần làm tăng gấp đôi lượng nito.

moitruonghopnhat.com sẽ cùng bạn đọc tìm hiểu chi tiết hơn về các vấn đề này!

Nito dư thừa trong phân bón

Khi dân số tăng kích thích tiến trình trồng cây lương thực, đặt ra nhiều vấn đề môi trường nhất vẫn là sản xuất nông nghiệp. Đặc biệt, ô nhiễm nito do bón phân dư thừa làm thay đổi chất lượng nguồn nước vì thế cần tìm giải pháp loại bỏ nitrat đảm bảo nước uống an toàn. Và nhu cầu về phân bón tổng hợp chi phí thấp cần thiết để tăng năng suất cây trồng đáp ứng nhu cầu lương thực.

Vào những năm 1950 việc sử dụng rộng rãi phân bón vượt mức cây trồng hấp thụ. Nito – một thành phần quan trọng trong phân bón đã hòa tan vào nước và việc sử dụng cho cây trồng làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng nguồn nước ngầm.

Các nước châu Á đang trong tình trạng tồi tệ nhất. Tại Ấn Độ, nơi lượng phân bón đã tăng gấp đôi trong 20 năm qua. Do đó mà hệ sinh thái đang bị suy thoái, nito giết chết cá cùng nhiều loài khác. Ở nhiều nước phát triển, việc dùng nito nông nghiệp ngày càng hạn chế hơn. Nhưng ở các quốc gia đang phát triển thì giới hạn sử dụng phân bón khá cao vì giá thành rẻ hơn.

Trên toàn thế giới thì hơn 80% lượng phân bón dùng trong nông nghiệp bị thất thoát ra môi trường. Ngành nông nghiệp cũng vì thế trở nên kém hiệu quả hơn khi sử dụng nito gây ô nhiễm môi trường nước mặt và nước ngầm đáng kể. Phần nito dư thừa hình thành lượng nitrat dư thừa lớn khi khai thác nước ngầm phục vụ cho các nhu cầu ăn uống. Vì nguyên nhân này gây ra hàng loạt vấn đề về sức khỏe.

Xem thêm bài viết về xử lý nước thải nhiễm xăng dầu công nghệ màng!

Ô nhiễm nitrat trở thành vấn đề toàn cầu

Khác với ô nhiễm hữu cơ hay kim loại nặng, ô nhiễm nito trở thành một phần bỏ quên tại nhiều quốc gia. Trong khi đó thì dân số toàn cầu đang gia tăng nên chúng ta cần sử dụng có hiệu quả nguồn tài nguyên thiên nhiên, nhất là sử dụng loại phân bón đúng cách, thân thiện với môi trường hơn.

Theo ý kiến của các chuyên gia, con người trong thế kỷ 21 cần giảm ½ tải lượng nito vào môi trường nếu không hệ sinh thái gồm nước uống sẽ gặp nhiều rủi ro. Sản lượng phân bón trên thế giới tăng gấp 10 lần từ năm 1961 đến năm 2014. Nhiều quốc gia bị ô nhiễm nghiêm trọng do dòng chảy nông nghiệp, từ lượng nito dư thừa trong phân bón.

Nitrat là hợp chất không mùi, không vị được hình thành khi nito từ amoniac hoặc nito hòa trộn vào nguồn nước. Người dân khu vực nông thôn có nguy cơ nhiễm độc nitrat vì phụ thuộc nhiều vào giếng tư nhân, hoặc khu vực khai thác nước ngầm gần nơi sản xuất nông nghiệp.

Mức độ ô nhiễm nitrat làm tăng nguy cơ ung thư. Nồng độ nitrat cao trong nước uống được cho là nguyên nhân gây phát ban da, rụng tóc, dị tật bẩm sinh, rối loạn máu, thậm chí tử vong. Bệnh ung thư đại trực tràng là dạng phổ biến nhất.

Nito rất quan trọng đối với an ninh lương thực nhưng rõ ràng nó đang gây hại cho sức khỏe con người và môi trường. Và xử lý nước thải trở thành giải pháp giúp hạn chế các dòng chảy nito ra môi trường xung quanh.

Hoặc những thay đổi về canh tác, tập trung vào cải thiện phương pháp XLNT, nâng cấp hệ thống XLNT có thể tốn kém nhưng sẽ “trả lại” sức khỏe cho xã hội. Hoặc nhiều khu vực giếng người ta lắp đặt thêm hệ thống trao đổi ion hoặc tăng cường xác định chất lượng nguồn nước để đề xuất biện pháp xử lý tối ưu.