Xây dựng nền nông nghiệp bền vững

Nông nghiệp từ lâu trở thành ngành có tầm ảnh hưởng rộng khắp và đòi hòi nguồn nguyên liệu đầu vào lớn, tài nguyên nước và nguồn lao động lớn. Thế nhưng, nông nghiệp cũng gây ra biến đổi khí hậu, khan hiếm nước, suy thoái đất cùng những biến đổi về môi trường. Một trong những cách tốt nhất, thế giới cần tiếp cận với hệ thống nông nghiệp bền vững phù hợp với điều kiện dân số tăng cao.

Vậy nông nghiệp bền vững là gì?

• Phải đáp ứng nhu cầu thực phẩm của con người.
• Phải nâng cao chất lượng môi trường và tài nguyên thiên nhiên.
• Phải sử dụng hiệu quả các nguồn tài nguyên không thể tái sinh bằng các chu trình sinh học tự nhiên và biện pháp kiểm soát.
• Phải duy trì khả năng kinh tế tại các trang trại chăn nuôi nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống người dân và toàn xã hội.
• Phải kết hợp giữa quá trình sinh học và tự nhiên vào sản xuất nông nghiệp như chu trình dinh dưỡng, tái tạo đất và cố định nito.
• Phải hạn chế sử dụng nguyên liệu có hại với môi trường.

Những yếu tố tác động đến nông nghiệp bền vững

• Nitrat: tái chế chất thải, điện phân nước bằng cách sử dụng điện tái tạo, tăng cường dùng than sinh học, ưu tiên cây trồng, vật nuôi có khả năng chống lại sâu bệnh hoặc thời tiết khắc nghiệt.
• Photphat: sử dụng lượng phân bón chứa nhiều photpho thường gây ra hiện tượng phú dưỡng và giảm khả năng tăng trưởng VSV. Vì thế người ta triển khai các kế hoạch sản xuất loại phân sinh học thân thiện với môi trường.
• Kali: chủ yếu chứa trong kali clorua cần thiết cho cây trồng nhưng sử dụng ở nồng độ cao lại có hại cho đất như mất cân bằng dinh dưỡng, tăng độ mặn. Do đó cần sử dụng loại phân bón không chứa clorua.

Xem thêm bài viết về Nông nghiệp và những tác động đến môi trường!

• Đất canh tác: dân số tăng cao sẽ là nguyên nhân hàng đầu gây ra nhiều tác động tiêu cực đến môi trường đất như xói mòn, bạc màu, mất chất dinh dưỡng, giảm đa dạng sinh học. Cần xây dựng kế hoạch quản lý đất hợp lý, ngăn chặn nạn phá rừng cũng như hạn chế thải chất độc hại.
• Năng lượng: ngành nông nghiệp sử dụng năng lượng cho quá trình cơ giới hóa, chế biến, lưu trữ và vận chuyển. Để giảm chi phí năng lượng cần tách khỏi việc phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, hướng đến nguồn năng lượng tái tạo như gió, mặt trời.
• Nước: sự kết hợp giữa hệ thống tưới nhỏ giọt cùng nhu cầu cải tiến công nghệ kỹ thuật đóng góp đáng kể vào sự tăng trưởng của cây trồng tại nhiều khu vực khô hạn.
• Cây trồng: đây cũng là yếu tố liên quan đến tính bền vững khi luân canh cây trồng sẽ giảm áp lực về sâu bệnh, giảm nhu cầu phân bón và thuốc trừ sâu, giảm xói mòn, tăng khả năng chịu hạn, chất lượng nước.

Các dạng nông nghiệp bền vững

Nông nghiệp hữu cơ

• Hệ thống canh tác hướng đến sự bền vững, quan tâm nhiều hơn đến độ phì nhiêu và đa dạng sinh học.
• Nghiêm cấm việc dùng thuốc trừ sâu, thuốc BVTV, thuốc kháng sinh, phân bón tổng hợp có hại cho môi trường.
• Là hệ thống quan tâm nhiều hơn đến môi trường đất, hệ sinh thái và con người thích ứng với điều kiện từng khu vực, thay vì sử dụng yếu tố đầu vào tác động xấu.
• Các phương pháp chính gồm luân canh, phân xanh, phân trộn, phòng sâu bệnh và canh tác cơ giới.

Nông nghiệp tái sinh

• Cách tiếp cận mới về bảo tồn và phục hồi về thực phẩm và canh tác tập trung vào chất lượng đất, đa dạng sinh học, chu trình nước, dịch vụ hệ sinh thái, xử lý sinh học và tăng khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu.
• Phương pháp tiếp cận gồm tái chế chất thải, luân canh cây trồng đảm bảo lớp phủ lâu dài trên mặt đất, tăng độ phì nhiêu và chất dinh dưỡng cần thiết.

Như vậy, việc thay thế nền nông nghiệp truyền thống sẽ mang lại rất nhiều lợi ích cho cộng đồng người dân trên toàn thế giới. Nhờ vậy mà hình ảnh, bản chất của nền nông nghiệp bền vững sẽ ổn định hơn, giảm tác động đến hệ sinh thái, giảm yêu cầu năng lượng, giảm ô nhiễm môi trường và mở ra xu hướng tiếp cận các nguồn năng lượng sạch an toàn hơn.